عنوان: زالو درمانی در مبحث پوست
توضیح اجمالی: زالو درمانی امروزه بیشتر بدلیل اثرات مثبت بر گرفت‌های پوستی در جهان پذیرفته و شناخته شده است. با توجه به این که بیش از 3000 نوع بیماری پوستی شناخته شده وجود دارد که اغلب آن‌ها مزمن هستند، از جمله پسوریازیس، اگزما، ویتیلیگو، آلوپسی و … این مقاله به مکانیسم اثر زالودرمانی و اثرات مثبت آن در انواع بیماری‌های پوستی از منظر طب یونانی و مقالات جدید پرداخته است.
هیالورونیداز به عنوان یکی از قوی‌ترین مهارکننده‌های ترومبین ویسکوزیته خون را کاهش می‌دهد و موجب افزایش خون‌رسانی بافتی و جذب بیشتر مایعات بدن توسط بافت‌ها می‌گردد. همچنین رساندن سایر مواد موجود در بزاق زالو را به سایر نقاط بدن تسهیل می‌کند.
کالین با اثر فوری (1-10دقیقه) روی کلاژن مانع اتصال آن به پلاکت‌ها می‌گردد. دستابیلاز دارای خاصیت ضدباکتریایی و قدرت حل لخته‌های خون می‌باشد و همچنین بسیاری از مواد موجود در بزاق زالو خاصیت ضد التهابی از خود به اثبات رسانده‌اند. همچنین دارای استیل کولین مشابه هیستامین می‌باشد که موجب گشادی عروق و ادامه یافتن خون‌ریزی می‌گردد. همچنین آنزیم‌هایی که موجب کاهش بروز اسکارهای بافتی می‌شوند و دارای دو نوع فیبریناز و یک کلاژناز می‌باشد که موجب کاهش اسکارهای بافتی و کمک به کاهش شکل گیری فیبروبلاست‌ها در اسکارهای هایپرتروفیک و کلوئیدها می‌گردند.
همچنین یک مکانیسم دیگر زالو، تخلیه خون و متابولیت‌های تجمع یافته بافتی می‌باشد که موجب کاهش بار همودینامیک در مکان مورد نظر می‌گردد. در بیماری‌های پوستی به نظر می‌رسد اثرات ضد التهابی مواد موجود در بزاق زالو از جمله بدلین‌ها و اگلین‌ها موجب کاهش قرمزی و ترشحات بافتی می‌گردند. از طرفی کاهش شکل گیری فیبروبلاست‌ها مانع آکانتوز و ضخیم شدگی پوست که در برخی بیماری‌ها مانند پسوریازیس، اگزما، کلوئید و… دیده می‌شود می‌گردد. همچنین زالودرمانی از طریق افزایش میکروسیرکولیشن و کاهش واسطه‌های التهابی مانند لنفوسیت‌ها موجب کاهش بروز علایمی مانند خارش می‌گردند. اثرات ضدباکتریایی هیالورونیداز در بزاق زالو کمک به کاهش رشد باکتری‌ها می‌کنند.
فلومتری لیزر داپلر قبل و بعد از زالودرمانی، افزایش معنادار پرفیوژن سطحی پوست را بخصوص در 16 میلی‌متر اطراف نیش زالو نشان داده است. مکانیسم‌های ذکر شده می‌تواند مطرح کننده اثرات مفید زالودرمانی در بیماری‌های پوستی باشد که این مطلب در بیان حکیمان طب سنتی در سال‌های دور بیان شده و همچنین در مقالات متعددی هم به اثبات رسیده است.
ابوعلی سینا استفاده از زالو در بیماری‌های آلوپسی سکه‌ای، کلوآسما و آنژیوماتویه نموده است همچنین رازی در اسکار، آلوپسی سکه‌ای و زخم‌های مزمن و این الکاف المسیحی برای کاربونکل، وریدهای واریسی، الفنتیازیس و آلوپسی توصیه نموده است. از طرفی در مطالعات بالینی متعددی اثرگذاری 55 درصدی زالودرمانی در اگزما و افزایش کیفیت زندگی نشان داده شد. در مطالعه‌ای در سال 2016 توسط اقبال و همکاران اثر آن بر کلوئیدها نشان داده شد. همچنین کومار و همکاران در سال 2012 بهبودی 60 درصدی بیماران مبتلا به ویتیلیگو را نشان دادند. پاتک و همکاران در سال 2015 با زالودرمانی بمدت 6 ماه به صورتی که هر هفته یکبار 2 زالو بروی اسکالپ در محل آلوپسی آره آتا قرار می‌گرفت بهبودی حاصل گردید و یک مطالعه مشابه در سال 2014 نیز نتایج موفقیت آمیزی به همراه داشته است. همچنین در سال 2015 آسوتکار و همکاران با زالودرمانی روی آکنه کاهش معنادار قرمزی، اندازه، تندرنس را گزارش نمودند.
Keywords: Leech therapy, dermatology, unani medicine, Hirudin
Writers: Umar Jahangir, Mohammad Akram and Shaista Urooj
