ویروس کرونا (کووید 19) با درگیر کردن سیستم تنفسی و در درجه بعدی کل اعضای بدن، باعث ایجاد عوارض متعددی می شود که پس از پایان دوره بیماری نیز ممکن است تا مدتی آن عوارض ادامه داشته باشد. باید توجه داشت که برای پاسخ به این سوال که عوارض کرونا را چگونه پس از بهبودی کاهش بدهیم ؟ علاوه بر ایجاد حمایت های روانی برای افراد مبتلا یا در دوران نقاهت بیماری، توجه به توصیه های غذایی طب سنتی ایران و رعایت نکات ساده در کاهش و حذف عوارض کرونا بسیار اهمیت دارد.
عوارض کرونا پس از بهبودی چیست؟
با وجود اینکه در اکثر افراد مبتلا به کووید 19، علائم بیماری به خصوص مشکلات سیستم تنفسی بعد از چند هفته پایان می یابد و فرد میتواند به سبک زندگی گذشته خود همراه با رعایت بهداشت بازگردد اما بعضی علائم و نشانه ها پس از بیماری نیز ممکن است تا مدتی باقی بماند از جمله مهم ترین عوارض کرونا بعد از بهبودی که تاکنون گزارش شده موارد زیر می باشد:
- ضعف و بی حالی
- افسردگی
- اضطراب و استرس
- وسواس
علائم دیگری همچون ادامه مشکلات سیستم تنفسی، ضعف حواس بویایی و چشایی، احساس کوفتگی شدید در بدن و… نیز در ذیل عوارض کرونا گزارش شده اما علائم زیر شایع تر می باشد. در ادامه به بیان توصیه هایی در هر کدام از این موارد می پردازیم:
1: ضعف و بی حالی اولین عوارض کرونا پس از بهبودی
ضعف و بیحالی یکی از شایع ترین عوارض کرونا در زمان درگیری بدن با بیماری و پس از دوره درمان می باشد. این ضعف ممکن است با درد عضلات، احساس درد در ستون فقرات و ضعف در دست ها و پاها نیز همراه باشد. توصیه های غذایی طب سنتی ایران در این زمینه در جهت حذف این ضعف موارد زیر می باشد.
* مصرف شربت جلاب
* مصرف آب گوشت ماهیچه گوسفند یا گوشت پرندگان یا نخوداب (گوشت و نخود پخته شده با دارچین و زیره و زعفران و کمی برنج)
* خوردن سیب (پخته، آب سیب، فالوده سیب، رب سیب) یا هویج (پخته، آب هویج)
* خوردن دمنوش گل گاوزبان
2: افسردگی و تاثیرات روانشناختی
باید توجه داشت که یکی از بزرگترین عوارض کرونا پس از بهبودی بیماری، احساس افسردگی در بیمار و اطرافیان وی است.فشار های اجتماعی، مشکلات اقتصادی بر اثر دوری از کار، تنهایی و حس دوری از دیگران بر اثر بیماری، غم از دست دادن عزیران، بی حوصلی و کم طاقتی بر اثر مصرف داروها و… باعث ایجاد حس افسردگی و تشدید آن در فرد می شوند،در کنار توصیه های غذایی و درمانی طبی برای این افراد باید تدابیری در جهت حفظ روحیه و رفع غم ها و مشکلات آن ها توسط اطرافیان اندیشیده شود. توصیه های غذایی و دارویی طب سنتی ایران در رفع افسردگی بیماران بهبود یافته کرونایی به شرح زیر می باشد:
* مصرف شربت جلاب
* مصرف دمنوش بادرنجبویه یا اسطوخودوس یا ترکیب این دو (دم کرده یک قاشق غذاخوری از گیاه در یک لیوان آب جوش، به مدت 10 دقیقه، دو بار در روز)
3: اضطراب و استرس
ناشناخته بودن بیماری، تنوع علائم بیماری در افراد مختلف و تفاوت های بسیار زیاد علائم در دو بیمار کرونایی حتی در یک خانواده ، مشخص نبودن ایجاد یا عدم ایجاد وضعیت خودایمنی در فردی که یک بار مبتلا شده و سختی شرایط درمان و قرنطینه برای بسیاری از افراد باعث ایجاد وضعیتی از استرس و اضطراب می گردد. ترس از امکان سرایت به دیگران، ترس از بازگشت مجدد بیماری یا ابتلای دوباره، ترس از دست دادن اعضای خانواده، ترس از عدم حذف عوارض موجود در سیستم تنفسی و گوارشی فرد و … خود ممکن است به تشدید وضعیت بیمار یا جلوگیری به بهبودی کامل وی دامن بزند به همین دلیل حذف استرس ها و نگرانی ها در این مرحله از درمان فرد بسیار با اهمیت جلوه می کند. موارد زیر درمان های دارویی طب سنتی ایران برای حذف این استرس و اضطراب می باشد:
* مصرف دمنوش بادرنجبویه یا اسطوخودوس یا ترکیب این دو
* بوئیدن اسانس لیمو
*مالیدن روغن بادام شیرین (خشکی، خارش و کهیر پوست «براثر شستشوی بسیار»)
* مصرف سوپ جو یا ماءالشعیر طبی
4: وسواس
عارضه وسواس فقط به عوارض کرونا برای افراد مبتلا شده مربوط نمی شود، ایجاد دوره حساس رعایت شدید بهداشت و نظافت، این وضعیت را به صورت عادت و به شکل افراطی آن وسواس شکل داده است که توجه به آن و رفع آن بسیار حائز اهمیت می باشد. اگر حتی به این بیماری مبتلا نشده اید اما تمایل به نظافت و رعایت بهداشت به شکل وسواس گونه را دارید حتما به توصیه های خوراکی و موارد تاکید شده در ادامه توجه کنید.
* مصرف تخم گشنیز نیم کوب پیش از خواب
* پرهیز از شرایط تنش زا و حفظ آرامش روحی و معنوی
* گل گاوزبان و سنبل الطیب
در پایان باید تاکید کرد که علاوه بر مشکلات سیستم تنفسی و مشکلات دستگاه گوارش که از عوارض شایع پس از بهبودی بیماری کرونا محسوب می شوند، مشکلات روانشناختی و فشار های متعدد حواشی بیماری می تواند سیر بهبود بیمار را کند کند، پس توجه به این مسائل، مشورت با پزشک و رعایت توصیه ها و درمان های طب سنتی در این زمینه بسیار با اهمیت می باشد. البته باید تاکید کرد استفاده از داروهای گیاهی و رعایت توصیه های غذایی و دارویی موجود در این مقاله منوط به نظر و اجازه پزشک طب سنتی می باشد و هرگونه مصرف خودسرانه این دارو ها میتواند تاثیرات منفی بر سیر بیماری و دوران نقاهت بیمار داشته باشد.
منبع: دکتر مرتضی مجاهدی
تهیه و تنظیم: سعیده شبانی
