با شیوع بیماری کرونا و نبود درمان قطعی برای این بیماری، سوالات و مسائل متعددی برای ادامه زندگی در این ایام در ذهن شکل می گیرد. یکی از مهم ترین آن ها پاسخ این سوال است که؟ «آیا بارداری در کرونا، خطرناک است؟» پاسخ به این سوالات و سوالاتی از این دست و در نتیجه توجه به ارائه راهکارهایی برای ادامه شرایط زندگی عادی روزانه با رعایت اصول ایمنی اهمیت زیادی دارد. بررسی شرایط ایمن برای اقدام به بارداری، در طول پروسه بارداری و پس از آن در دوران شیردهی از منظر طب سنتی ایران و علم پزشکی نوین یکی از این راهکارها می باشد که در ادامه به آن اشاره می گردد.
بیماری کرونا (کووید-۱۹) چیست؟
بیماری کرونا (کووید-۱۹) یکی از اعضای خانواده کرونا ویروس‌ها است. کرونا ویروس‌ها عامل شایع سرماخوردگی‌های هرساله هستند. اما تفاوت کووید-۱۹ با بسیاری از انواع دیگر کرونا ویروس‌ها در شیوع علائم شدید مثل تنگی نفس، افت اکسیژن خون، بی‌حالی شدید و سرفه‌های طولانی است. همین موضوع در کنار انتقال‌پذیری بالای این ویروس باعث شده تا در صورت عدم رعایت موارد بهداشتی و پیشگیرانه، درصد ابتلا بالا برود.
شرایط بارداری در کرونا چگونه است؟
آیا ویروس کووید-۱۹ (کرونا) با بارداری منافاتی دارد یا خیر؟ آیا کووید-۱۹ می‌تواند تهدیدکننده بارداری باشد؟ شرایط بارداری در کرونا چگونه است؟ آیا امکان سرایت کووید-۱۹ از مادر باردار و شیرده به فرزند وجود دارد؟ اگر مادری مبتلا به کرونا شد امکان شیردهی به نوزاد خود را دارد؟ آیا احتمال سقط در فرد باردار مبتلا به کووید-۱۹ بیشتر از سایرین است؟ مراقبت‌های پیشگیرانه در هنگام اقدام برای بارداری چیست؟ از دیدگاه طب سنتی برای پیشگیری از ابتلا به کووید-۱۹ چه اقداماتی می‌توان انجام داد؟ چه مدت بعد از ابتلا به کووید-۱۹ می‌توان اقدام به بارداری کرد؟ برای اقدام به بارداری بعد از ابتلا به کووید-۱۹ چه معیارهایی از نظر طب سنتی مدنظر است؟ این‌ها سوالات شایعی است که به دلیل شیوع بالای بیماری کرونا (کووید ۱۹) در این روزها و انتقال‌پذیری بالای این بیماری، باعث نگرانی برای بسیاری از خانواده‌ها و بانوان در سنین باروری شده است.
در زمینه شرایط بارداری و کووید ۱۹ سه دسته بندی کلی وجود دارد:
۱: اقدام به بارداری
۲: در طول پروسه بارداری
۳: بعد از بارداری
که در ادامه به بررسی این سه بخش و دیدگاه پزشکی رایج و طب سنتی ایران در این باره می پردازیم:
آیا در ایام شیوع ویروس کرونا می توان اقدام به بارداری نمود؟
سوالات متعددی در مورد اقدام به بارداری پیش روی خانم های در سنین باروری وجود دارد، امکان یا عدم امکان ابتلای جنین به ویروس، مشخص نبودن زمان دقیق برای پایان شیوع ویروس و امکان بارداری در خانم هایی که مبتلا شده اند از نگرانی های عمده در این موضوع است، چند نکته و سوال کلی در مورد اقدام به بارداری وجود دارد و از همه مهم تر اینکه آیا در ایام شیوع ویروس کرونا می توان اقدام به بارداری نمود؟ و اینکه آیا بهتر نیست تا پایان خطر کرونا از بارداری خودداری کرد؟ که در ادامه به آن اشاره می شود:
آیا ویروس کرونا با اقدام به بارداری منافاتی دارد؟
تاکنون مطالعاتی در زمینه اقدام به بارداری و خطر ابتلا به ویروس کرونا انجام شده است. واقعیت این است که چون از زمان اتمام همه‌گیری این ویروس اطلاع دقیقی در دسترس نیست، نمی‌توان اقدام به بارداری را تا زمان نامشخصی به تعویق انداخت. بهترین راه این است در بازه زمانی که اقدام به بارداری صورت می‌گیرد، از برخورد با افراد مبتلا یا مشکوک به کرونا اجتناب شود و نکات پیشگیرانه بهداشتی مثل فاصله اجتماعی، استفاده از ماسک و شستن دست‌ها بعداز برخورد با سطوح آلوده رعایت شود. در این صورت منعی برای اقدام به بارداری برای زوجین وجود ندارد.
چه مدت بعد از ابتلا به کرونا می‌توان اقدام به بارداری کرد؟
در مورد زمان مناسب برای اقدام به بارداری بعد از ابتلا به کرونا باید به این نکته توجه داشت که آیا ابتلا به بیماری در حد سرپایی و استفاده از درمان‌های خانگی و معمول بوده یا بستری در بیمارستان و دریافت داروهای ضدویروس مثل استامیویر و… صورت گرفته است. در حالت اول، پس از گذراندن دوره بیماری و نقاهت آن و برطرف شدن ضعف عمومی بدن که در ادامه به آن پرداخته می‌شود، اقدام به بارداری بلامانع است اما در صورت بستری در بیمارستان و دریافت داروهای ویژه ویروس، به دلیل باقی ماندن اثر داروها تا مدتی در بدن بهتر است از پزشک در مورد نوع داروهای استفاده شده و زمان اقدام به بارداری مشورت گرفته شود.
دیدگاه طب سنتی ایران در مورد اقدام به بارداری بعد از ابتلا به بیماری کرونا چیست؟
وجود قوت کافی در کل بدن و هم‌چنین در دستگاه تولیدمثلی، شرط لازم برای اقدام به بارداری از دیدگاه طب سنتی ایران است. از طرفی، یکی از علائم شایع در افرادی که به کووید۱۹ مبتلا می‌شوند، ضعف عمومی است. گرچه معنی ضعف عمومی برای اکثریت واضح است اما از علائم آن می‌توان به بی‌حالی، کم‌انرژی بودن، قادر نبودن به انجام کارهای شخصی و خستگی زودهنگام را نام برد. از علائم ضعف در دستگاه تولیدمثلی می‌توان به تغییر چشمگیر الگوی زمانی قاعدگی، لکه‌بینی قبل یا بعد از قاعدگی و تغییر چشمگیر مقدار خونریزی قاعدگی نام برد. بدیهی است مشورت با پزشک قبل از اقدام به بارداری گام موثری در مسیر شروع بارداری خواهد بود.
در صورت ابتلای مادر باردار به کرونا چه می شود؟
در صورت ابتلای مادر باردار یا اطرافیان به بیماری کرونا باید توجه داشت که با رعایت دقیق دستورالعمل ها می توان بارداری را با آرامش ادامه داد، و کرونا تهدید کننده جدی بارداری نخواهد بود البته توجه به نکات زیر در ایجاد آرامش مادر باردار اهمیت دارد:
۱: آیا کرونا در بارداری تهدیدکننده بارداری است؟
در مطالعات اخیر مشخص شده که بارداری جزء عوامل خطر ابتلا به ویروس (کرونا) نیست. یعنی در اغلب موارد خانم‌های باردار به اشکال بالینی شدید این بیماری مبتلا نمی‌شوند. البته این در صورتی است که خانم باردار به بیماری زمینه‌ای مثل دیابت کنترل نشده، فشارخون و… مبتلا نباشد. زیرا وجود بیماری زمینه‌ای در یک خانم خود به عنوان یک عامل مستعدکننده به حساب می‌آید.
۲: آیا امکان سرایت کرونا از مادر باردار به جنین وجود دارد؟
مطالعات متعددی در مورد اینکه آیا ممکن است مادر باردار مبتلا به کرونا این بیماری را به جنین خود منتقل کند انجام شده است. اکثر این مطالعات به این نتیجه رسیده‌اند که چون این ویروس از طریق خون منتقل نمی‌شود و راه ارتباطی جنین با مادر از طریق جریان خون جفتی-رحمی است، انتقال کووید-۱۹ از مادر به جنین صورت نمی‌گیرد.
آیا امکان سرایت کرونا از مادر شیرده به فرزند وجود دارد؟
پس از پایان پروسه بارداری با وجود اینکه نگرانی ها از بابت ابتلای جنین و مادر پایان می یابد اما این نگرانی به شکلی جدید ادامه می یابد. باید توجه داشت که در طول پروسه شیردهی به خصوص در ماه های اول پس از زایمان با جود ضعیف بودن سیستم ایمنی نوزاد نگرانی از ابتلا به ویروس بسیار زیاد است، رعایت موارد بهداشتی در هنگام حضور در بیمارستان برای زایمان و انجام معاینات و تست های بهداشتی بعد از تولد، حذف مهمانی های ویژه تولد نوزاد و رعایت کامل نکات بهداشتی توسط اطرافیان مادر بسیار اهمیت دارد. سوال پر اهمیت در این دوره به شرح زیر است: آیا امکان سرایت کووید۱۹ از مادر شیرده به فرزند وجود دارد؟ با اینکه هنوز اسناد قطعی مبنی بر عدم انتقال کووید۱۹ از طریق شیردهی از مادر به شیرخوار وجود ندارد، در حال حاضر توصیه سازمان های متولی بهداشت مبنی بر شیردهی مادر مبتلا به فرزند خود است. این فرضیه وجود دارد که پس از بارداری و زایمان به دلیل فعال شدن سیستم ایمنی مادر علیه ویروس، پروتئین‌های دفاعی از شیر مادر به شیرخوار منتقل شده و باعث تقویت سیستم ایمنی شیرخوار می‌شود.
راه پیشگیری از ابتلا به کرونا از دیدگاه طب سنتی ایران چیست؟
از دیدگاه طب سنتی ایران رعایت بهداشت فردی، مهم‌ترین نکته در پیشگیری از ابتلا به بیماری از جمله کرونا است. هم‌چنین توجه به انجام حرکات ورزشی متعادل و منظم، تنظیم ساعت خواب و بیداری به نحوی که در ساعت ابتدایی شب بدن در استراحت کامل و خواب و در ساعات ابتدایی روز بیدار باشد، پیشگیری از ابتلا به یبوست، پوشاندن سر و پیشانی در هنگام بیرون رفتن از منزل، استحمام متعادل و خشک کردن موها و سر پس از آن، استفاده از تهویه مناسب در فضاهای سرپوشیده، پرهیز از درهم‌خوری و پرخوری، جویدن مناسب غذا، پرهیز از نوشیدن مایعات همراه غذا، پرهیز از ترس و اضطراب که ارتباط مستقیم با تضعیف سیستم ایمنی بدن دارند، پرهیز از اندوه بی‌جا، تقویت احساسات مثبت، داشتن امید به زندگی و بهره‌گیری از عوامل معنوی مثبت در زندگی نقش به‌سزایی در پیشگیری از ابتلا به کووید۱۹ دارند. هم‌چنین غرغره و شستشوی روزانه حلق و بینی با آب نمک رقیق‌شده، استفاده از سوپ سبزیجات حاوی آلو و روغن زیتون، مصرف روزانه شربت لیمو و استفاده از چاشنی نارنج، زنجبیل، دارچین و تخم گشنیز در غذاها در تقویت سیستم ایمنی موثر است.
در پایان توجه به این نکته ضروری است که باید هر آنچه از اقدامات پیشگیرانه، رعایت بهداشت و مشورت با پزشک لازم است در حد توان انجام شود و در همین حال با استعانت از خدای متعال و خالق مطلق قدم در راه زیبا و پر فراز و نشیب مادری نهاد و دوران شیرین بارداری را تجربه نمود.
نویسنده: خانم دکتر مریم مشهدی متخصص طب ایرانی
تهیه و تنظیم: فهیمه آرون
