نوجوان با شروع بلوغ با چرب تر شدن پوست خود با جوش های زیر پوستی و گاه سر سفید چرکی مواجه میشود که یکی از شایع‌ترین مشکلات دوران بلوغ است به طوری که بیش از ۸۰ درصد نوجوانان با درجاتی از آکنه مواجه می‌شوند.
آکنه یا جوش از دیدگاه طب ایرانی چیست؟
بسیاری از مردم آکنه را مشکل ناشی از کثیفی پوست می دانند در حالی که در حقیقت این طور نیست و تغییرات مزاجی باعث ایجاد جوش ها یا آکنه در نوجوان می گردد.
علت بروز آکنه چیست؟
از دیدگاه طب سنتی ایران علت بروز آکنه در نوجوانی تغییرات مزاجی این سنین است. در ایام بلوغ حرارت پایه بدن افزایش می یابد و این افزایش حرارت هضم و گوارش مواد را در بدن افزایش می دهد و در اثر این تغییر بسیاری از موادی که از سال ها قبل در بدن و در نزدیکی پوست انباشته شده بودند رقیق شده و طبیعت بیدار بدن برای دفع این مواد آنها را به سطح پوست می فرستد این مواد به دلیل غلظتی که دارند به طور کامل تحلیل نمی‌روند و به صورت ورم های کوچک و جوش های جوانی ظاهر می‌شوند.
چه عواملی باعث تشدید آکنه می شود؟
در تصور عموم دست زدن به جوش ها یا به اصطلاح ترکاندن آن ها باعث افزایش آن ها می گردد اما در واقعیت چنین نیست. عوامل زیر باعث تشدید آکنه می شوند:
۱: خواکی ها
پرخوری بدخوری درهم خوری و همچنین مصرف غذاهای آماده و تنقلات با ادویه جات تند و شیرینی و شکلات نیز در این سنین مزید بر علت شده و آن را تشدید می‌کند.
۲: سبک زندگی
بد خوابی کم خوابی و دوران نوجوانی که پر از استرس‌های بحران های روحی است آکنه را شدید و ماندگار می‌کند.
آکنه را چگونه می توان درمان نمود؟
در درمان یا حذف آکنه دو موضوع مورد توجه است موضوع اول جلوگیری از تشدید میزان جوش ها و به تدریج حذف موارد جوش های جدید و موضوع دوم درمان جای جوش ها یا اسکار باقی مانده بر روی صورت. درمان شامل دو قسمت می شود:
- توصیه ها
- پرهیزات
توصیه های طب ایرانی برای درمان آکنه چیست؟
این توصیه ها در دو بخش تدابیر غذایی و تدابیر سبک زندگی می باشد:
۱: تدابیر خوراکی
اولین قدم در درمان آکنه اصلاح سبک زندگی به ویژه وضعیت تغذیه و کم کردن حجم غذا است.
- حذف یا کم کردن غذاهای آماده و فست فود ها مادر نوجوان باید با تهیه غذاهای متنوع متناسب با ذائقه نوجوان و مغذی، وی را از مصرف غذاهای آماده و خارج از منزل منصرف کند
- کم کردم غذا بهتر است حجم غذا را به نصف کاهش دهد
- غذاهای مناسب غذاهایی مانند زرشک پلو با مرغ چلو سماق، هویج پلو، خورشت آلو اسفناج خورش به و خورش ریواس با سوپ های رقیق مثل سوپ جو سوپ گشنیز برای جوش دوران بلوغ مناسبند البته باید با روغن کم و ترجیحاً روغن زیتون طبخ گردد و برنج ها حتماً آبکش شده باشد.
- نوشیدنی مناسب عرق کاسنی و شاتره به همراه یک قاشق خاکشیر نوشیدنی مناسبی است و می‌تواند هر روز صبح ناشتا یک لیوان از آن را با یک قاشق غذاخوری سکنجبین طبی نوشید.
- در صورت نیاز به ویژه اگر آکنه همراه با یبوست باشد می توان با روش ساده به پاکسازی بدن پرداخت.
۲: تدابیر سبک زندگی
پرهیز از حوله زبر یا کشیدن حوله برای صورت استفاده از لایه بردار های شیمیایی و فیزیکی لیزر اسپری و لوازم آرایش گرما و حرارت و اصلاح صورت. (برای مدت محدود در جهت بهبود وضعیت جوش ها)
در صورت لزوم باید از ضدآفتاب بدون چربی استفاده شود.
گاهی به دلیل این تصور که آکنه حاصل کثیفی پوست صورت است، فرد مبادرت به شستشوی مداوم صورت می کند حالی که آب زدن زیاد پوست به خصوص شستشو با صابون باعث خشکی و از بین رفتن چربی طبیعی پوست شده و غدد چربی در یک واکنش دفاعی ترشح سبوم را افزایش می دهند در پی آن آکنه تشکیل می‌گردد.
درمان آکنه در طب سنتی ایران چگونه صورت می گیرد؟
در مورد جوش های التهابی که با قرمزی زمینه ای پوست همراه هستند باید از هرگونه دستکاری که باعث تحریک پوست می شود پرهیز کرد
به عبارتی تا مدتی با پوست خود قهر کنیم هرچند برای دختر نوجوان که به ظاهر خود اهمیت می دهد سخت است اما درمان اصولی و کامل صبر و حوصله می طلبد و گرنه نوجوان وارد سیکل معیوب شده و با تشدید آکنه و وجود آثار و اسکار یعنی جوشگاه ها هر بار ناچار به مصرف لوازم آرایش بیشتری برای پوشش آنها میشود.
در طب سنتی زمانی که التهاب پوست برطرف شد و دیگر جوش جدیدی نزد می‌تواند لایه بردار ها برای از بین بردن آثار آن و جوش های زیر پوستی استفاده کرد از آنجایی که جوشگاه ها باید هرچه سریعتر درمان شوند تا آسیبی به زیبایی نوجوان وارد نشود پس باید برای درمان هر چه سریعتر آکنه دستورات پزشک دقیق رعایت کرد وگرنه تاخیر در درمان باعث ماندگاری جای جوش میشود.
گاهی اکنه آن قدر شدید است که با درمانهای طب سنتی جواب نمی‌دهد و باید از درمان‌ها و داروهای جدید کمک گرفت در درمان آکنه کوتاهی نکنید و حتماً زیر نظر متخصص پوست و طب سنتی به طور همزمان درمان کنید.
چرا آکنه را باید درمان نمود؟
هدف از درمان آکنه بهبود هرچه سریعتر وضعیت ظاهری نوجوان اجتناب از بروز جوش جدید و ایجاد اسکار یعنی جای جوش ها و جلوگیری از عوارض روحی و روانی آکنه مثل کاهش اعتماد به نفس انزوا طلبی و افسردگی است.
****
منبع: برگرفته از کتاب «طب سنتی و بلوغ دختران» نویسندگان: دکتر الهام اختری، دکتر مریم ایران زاد اصل، دکتر سمیه ماهروزاده» پزشک متخصص طب ایرانی زیر نظر استاد سودابه بیوس
تهیه و تنظیم: فهیمه آرون
